Je lichaam stuur je aan vanuit je geest (hersenen). Daarom is het belangrijk om geconcentreerd te zijn tijdens de les om zo de bewegingen correct uit te voeren. Dankzij deze inwaartse focus leer je op een goede, functionele manier te bewegen waardoor op termijn de goede bewegingspatronen automatisch gebeuren vanuit het spiergeheugen (je hoeft er niet meer over na te denken). Je wordt je meer en meer bewust van je lichaamshouding en hoe je beweegt in de ruimte (lichaamspropioceptie). Tijdens een pilatestraining wordt er weinig tot niets voorgedaan door de docent, maar wordt er met name via verbale opdrachten gewerkt, waardoor het noodzakelijk is om geconcentreerd te zijn en dus niet af te dwalen met je gedachten. Na de les ervaar je een gevoel van rust. Je hoofd is leeg en je bent meer in contact met je lichaam.

De meeste mensen hebben een oppervlakkige ademhaling dat veelal het gevolg is van een stressvol leven.  Vaak wordt slechts 50% van de longcapaciteit benut bij het ademen. Daarbij komt het ook regelmatig voor dat mensen hun adem inhouden wanneer ze een nieuwe of moeilijke opdracht uitvoeren. Wie start met Pilates training vergeet vaak zelfs uit te ademen als ze een moeilijke oefening aanleren. Wanneer je je adem inhoudt span je zodanig je spieren waardoor een reeds bestaande verkeerde lichaamshouding nog meer verslechtert en aanwezige spierspanningen nog meer verergeren. Joseph Pilates begreep het verband tussen goed in- en uitademen en zag hoe je pas volledig kan inademen als je ook compleet en diep uitademt. Daardoor wordt een hogere zuurstoftoevoer naar alle cellen en betere afvoer van afvalstoffen gestimuleerd.

Ademen terwijl je beweegt is niet altijd een eenvoudige opgave, maar als je daarin slaagt ben je tot zoveel meer in staat. Een doelgerichte correcte ademhalingstechniek helpt om het lichaam te stretchen en spanning los te laten. Diep inademen en volledig uitademen traint bovendien de longen en verhoogt de longcapaciteit, en als neveneffect krijg je er een diepe ontspanning bij.

Een opdracht die je in een pilatestraining veelvuldig zult horen is: ‘Trek je navel in en op en Schep/Scoop!’  Deze aanwijzing heeft als doel om de diepst gelegen buikspieren aan te spannen waardoor je goed gecentreerd bent. Het Powerhouse (je diepstgelegen buikspieren of inwendig corset) is de focus van alle Pilatesoefeningen. Bij elke beweging van je lichaam wordt eerst het powerhouse (krachtcentrum) geactiveerd zodat het een stabiel centrum vormt en waardoor je wervelkolom door diepgelegen stabilisatiespieren goed ondersteund wordt. Op deze manier ontstaat elke beweging van binnen naar buiten. De meeste Pilatesoefeningen zijn direct of indirect gericht op het verstevigen van je inwendig korset. Zelfs bij het uitvoeren van oefeningen die focussen op het versterken van bijvoorbeeld de armspieren moet je krachtcentrum actief zijn. Buikspieren worden aangespannen en je schouderbladen moeten goed neerwaarts naar je rug gehouden worden. Zo ben je tijdens een oefening altijd met je hele lichaam bezig. Van top tot teen.

Een van de fundamentele regels van de Pilates Methode is: doe elke oefening met controle. In Pilates is iedere beweging belangrijk en wordt efficiënt en vloeiend gecoördineerd. Om meesterschap te bereiken in Pilates moet je ieder deel van je lichaam controleren. Armen en benen worden gestuurd en niet gegooid en/of overgelaten aan de invloed van de zwaartekracht. Zo train je in controle jouw spieren waardoor ze al werkend verlengd worden. Leren bewegen vanuit controle geeft je zelfvertrouwen.

Precisie bouwt voort op Concentratie en Controle maar voegt er het element ruimtelijk bewustzijn aan toe. Dit element kan je ook wel het uitlijnen oftewel alignment noemen. Bij iedere Pilates oefening wordt er gekeken of je lichaam de juiste uitgangspositie heeft (uitlijnen) in de ruimte. Hier valt bijvoorbeeld onder: de hoek waaronder de benen bewegen, de plaatsing van de ellebogen, hoe het hoofd gehouden wordt, zelfs wat de vingers en de polsen doen, enz. Kenmerk van de pilatesmethode is dat er weinig herhalingen gemaakt worden, maar wel met een grote variatie in bewegingen zodat je precies beweegt zonder uitputting. Kwaliteit van bewegen is veel belangrijker dan kwantiteit (veel herhalingen). Deze soort van precisie in het bewegen komt ook terug in dagelijkse activiteiten. Werken met Precisie helpt verkeerde bewegingspatronen te herprogrammeren wat resulteert in een betere lichaamshouding en alignment waardoor het ook helpt in het voorkomen van blessures.